Demonstracja w locie Integrated Mission Management System
Badania w locie oraz demonstracja technologii opracowywanych w ramach projektu COAST będącego częścią europejskiego projektu Clean Aviation współfinansowanego z budżetu Unii Europejskiej odbyły się w czeskich Kunovicach. Zadaniem naukowców z Katedry Awioniki i Sterowania na Wydziale Budowy Maszyn i Lotnictwa dr. inż. Piotra Grzybowskiego i mgr. inż. Kamila Ziółkowskiego było opracowanie nowoczesnego przyrządu we współpracy z kooperantami ułatwiającego planowanie lotu, a także monitorowanie bieżącego jego przebiegu z uwzględnieniem występujących zagrożeń.
Cel badań
Demonstracja w locie miała na celu wykazanie, że opracowany przyrząd pozwala na bieżące wskazywanie problemów w realizacji planu lotu, wynikających w szczególności z ruchu lotniczego, zmiennych warunków pogodowych, ukształtowania terenu oraz dozwolonych obszarów ruchu lotniczego. Sprawdzane były m.in. funkcje związane z ułatwieniem planowania trasy pomiędzy lotniskami oraz mechanizmy umożliwiające automatyczny wybór pasa startowego i pasa do lądowania. Podczas lotu urządzenie miało także monitorować zaplanowaną trasę pod kątem pojawienia się nowych zagrożeń (nieznanych na etapie jej planowania), a w przypadku ich wystąpienia proponować trasę zastępczą.
Przebieg
W trakcie badań z użyciem samolotu EV-55, będącego produktem czeskiej firmy Evektor, kierownik projektu z ramienia Politechniki Rzeszowskiej dr inż. Piotr Grzybowski oraz mgr inż. Kamil Ziółkowski przeprowadzali intensywne testy oprogramowania realizującego zakładane dla systemu funkcje, które zostały zaimplementowane w nowoczesnej platformie sprzętowej opracowanej przez Honeywell Technology Solutions. Platforma ta została zintegrowana z instalacjami pokładowymi samolotu na potrzeby badań.
Pierwszy dzień testów pozwolił na stwierdzenie poprawności działania oprogramowania, a także zaobserwowanie reakcji pilotów, rejestrację ich interakcji z oprogramowaniem oraz definicję uwag związanych z jego działaniem i użytkowaniem.
13 czerwca 2023 r. okazał się szczęśliwym dniem, gdyż po intensywnej pracy w siedzibie Honeywell w Brnie wprowadzono większość uwag do oprogramowania, zdefiniowanych przez pilotów dzień wcześniej oraz potwierdzono poprawność wprowadzonych modyfikacji z użyciem opracowanego na Politechnice Rzeszowskiej stanowiska Hardware-In-The-Loop.
Ostatniego dnia testów już od wczesnych godzin porannych trwały intensywne przygotowania do finalnej demonstracji działania IMMS. Po odprawie, w której wzięli udział przedstawiciele firmy Evektor (w tym piloci doświadczalni), inżynierowie z firmy Honeywell, a także naukowcy z Politechniki Rzeszowskiej, przystąpiono do fazy badań naziemnych, która potwierdziła, że można bezpiecznie wykonać loty. Ze względu na dobrą pogodę przystąpiono do nich niezwłocznie. W pierwszym z lotów potwierdzono możliwość bieżącego monitorowania przeszkód w zależności od aktualnej pozycji samolotu i polepszenie świadomości sytuacyjnej przez modyfikację sposobu wyświetlania przeszkód, które wpływają na planowany lot lub stanowią zagrożenie dla samolotu.
Podczas drugiego lotu sprawdzano, czy możliwe jest zaplanowanie trasy z użyciem IMMS, a także bieżące monitorowanie pogody z użyciem systemu. Co ciekawe, zgodnie z projektem informacje pogodowe dostarczane były na pokład samolotu zdalnie przez jednego z kooperantów – włoskiego ośrodka badawczego CIRA z oddalonej od miejsca wykonywania lotów o niemal 1000 km miejscowości Capua. Sprawdzano w szczególności, czy zmiana warunków pogodowych wpłynie na zdolność do wykonania planowanego lotu, a jeśli tak, to czy możliwa jest jego rekonfiguracja lotu w przypadku zaistnienia nieznanych na etapie planowania zagrożeń, które mogłyby wpłynąć na bezpieczeństwo wykonania operacji lotniczej.
Wyniki testów nie były wielkim zaskoczeniem, gdyż intensywne przygotowania oraz wiele setek godzin poświęconych na opracowanie i testowanie systemu na wcześniejszych etapach projektu przyniosły oczekiwane skutki, a demonstracja w locie przebiegła bez najmniejszych problemów. Badania te stanowią kolejny krok do wdrożenia w lotnictwie komercyjnym tzw. Single-Pilot-Operations.
Warto dodać, że powstałe w poprzednich etapach projektu COAST technologie, takie jak FRS (system rekonfiguracji lotu działający w przypadku niedyspozycyjności pilota), AWAS (zaawansowany system dostarczania informacji o pogodzie), CCP (zintegrowana platforma komputerowa do zastosowań w samolotach kategorii CS-23) oraz TSS (system taktycznego planowania manewrów antykolizyjnych), uzyskały wyróżnienie 2021 Technical Highlights w ramach programu Clean Aviation.
Projekt COAST
Projekt COAST (Cost Effective Avionic System) skupia się na opracowaniu kluczowych technologii wspomagających ideę taniego wyposażenia kokpitu dla samolotów dyspozycyjnych umożliwiających wykonywanie lotów w załodze jednoosobowej. Docelowym segmentem są samoloty zabierające do 19 pasażerów, certyfikowane według przepisów CS-23. Projekt jest realizowany od 2016 r. w ramach programu Clean Aviation przez konsorcjum: Honeywell International (Czechy), CIRA – Italian Aerospace Research Center (Włochy), Instytut Lotnictwa – Sieć Badawcza Łukasiewicz (Polska) i Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza
